|
13 września 2007
Zaproszenie na pożegnanieZ okazji rozpoczynającego się Europejskiego Tygodnia Mobilności, serdecznie zapraszamy na wycieczkę rowerową po Lesie Pilczyckim dnia 16 września (niedziela). Miejsce zbiórki: pod Barem Leśnym na ul. Nadrzecznej (200m od ul. Pilczyckiej, zjazd w kierunku Odry przy moście nad Ślęzą), o godzinie 12:00 z rowerem. Podczas wycieczki zaproszeni przyrodnicy będą opowiadali o walorach przyrodniczych tego unikatowego w skali miasta kawałka dzikiej zieleni.
Wycieczka do Lasu odbywa pod hasłem „Las Pilczycki umiera po cichu”. Jest to de facto pożegnanie z Lasem, w takim kształcie, jakim go znamy. Przez Las ma przechodzić bowiem autostrada. Jej budowa ruszy niebawem. Nie ma chyba lepszego momentu, niż Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu na ukazanie, jakie są koszty niepohamowanego rozrostu cywilizacji czterech kółek. Tutaj wrocławianie będą mieli okazję zobaczyć i usłyszeć, jaką cenę płacimy za spełnianie wiecznie niezaspokojonych potrzeb zmotoryzowanego społeczeństwa.
O Lesie
 Las Pilczycki zajmuje 88 ha powierzchni terenu u ujścia Ślęzy do Odry. Tworzą go świetnie wykształcone siedliska leśne, natomiast o wielkiej wartości przyrodniczej Lasu decyduje głównie zamieszkująca go populacja bezkręgowców, unikatowa z racji na jej liczebność i różnorodność. Las zamieszkuje także sporo cennych ssaków (takich jak wydry, lisy, kuny, gronostaje, tchórze i nietoperze mopki i nocki łydkowłose) oraz płazów (traszki, kumaki, zaskrońce). Wartość Lasu potwierdza występowanie dzięciołów czarnego i zielonosiwego - gatunków wskaźnikowych dla występowania starodrzewu i stosunkowo małej antropopresji. Bez trudu można także spotkać w Lesie zimorodka, a kilka lat temu gnieździły się tam kania czarna i trzmielojad.
Jak zauważa Krzysztof Świerkosz z Uniwersytetu Wrocławskiego, obszar ten jest kluczowy dla zachowania dużych populacji bezkręgowców związanych z martwym drewnem drzew liściastych na Dolnym Śląsku. Występuje tu jedna z kilku największych populacji pachnicy dębowej (Osmoderma eremita) na Dolnym Śląsku, bardzo liczna jest także populacja kozioroga dębosza (Cerambyx cerdo), którego główne centrum występowania w kraju przypada właśnie na dolinę Odry. Istotne jest także występowanie stabilnej populacji przeplatki maturny (Euphydryas maturna), gatunku motyla prawnie chronionego. Dla zachowania tak unikatowej palety bezkręgowców (pachnica jest gatunkiem priorytetowym z 2 zał. Dyrektywy Siedliskowej UE), a także występujących tu nietoperzy, konieczna jest ochrona siedlisk leśnych, które zdołały się uchować w środku miasta w stopniu doskonałym.
Las Pilczycki jest nie tylko siedliskiem cennej fauny, jest także wzorcowym grądem z okazałymi dębami szypułkowymi i lipami drobnolistnymi o wymiarach pomnikowych oraz okazałymi jesionami, krzewami i bardzo bogatym runem. Występują tu rośliny chronione: śnieżyczka przebiśnieg, kalina koralowa i bluszcz (kwitnący). Duży stopień naturalności tej roślinności sprawia, że jest to bardzo ciekawy ekosystem leśny na terenie Wrocławia, zasługujący na ochronę.
Także stworzony przez organizacje ekologiczne w 2002 roku raport o stanie środowiska Wrocławia wyraźnie stwierdzał, iż ten bardzo ciekawy ekosystem leśny na terenie Wrocławia, zasługuje na ochronę i według niektórych opracowań może być modelowym rozwiązaniem kształtowania zieleni miejskiej.
Wartość przyrodniczą Lasu potwierdziło wpisanie go w 2006 roku na tzw Shadow List, czyli listę obszarów Natury 2000, których nie zgłosił polski rząd, lecz organizacje ekologiczne.
Niestety, przyszłość tego unikatowego skrawka zieleni rysuje się w ciemnych barwach. Przez teren Lasu Pilczyckiego planowana jest estakada obwodnicy autostradowej Wrocławia A-8. Planowane są także zmiany koryta Odry (m.in. budowa kanału) na wysokości Lasu Pilczyckiego, związane z projektem Wrocławskiego Węzła Wodnego.
O obwodnicy
Autostradowa Obwodnica Wrocławia będzie przecinała dwa, najważniejsze z punktu widzenia ochrony środowiska, miejsca: Las Pilczycki i dolinę rzeki Widawy. - Przejście obwodnicy przez Las Pilczycki spowoduje fragmentację tego terenu, który jest bardzo cenny przyrodniczo zarówno ze względu na ornitofaunę, jak i na występowanie roślin chronionych - mówi Mirosław Okińczyc, właściciel firmy która przygotowywała "Raport oddziaływania na środowisko projektowanej Autostradowej Obwodnicy Wrocławia".
Na obszarze Lasu Pilczyckiego nie będzie ekranów akustycznych, ponieważ miejscami chronionymi ze względu na hałas są tylko tereny zabudowy mieszkaniowej. Jednak dolina rzeki Odry jest jednocześnie ważnym obszarem migracji ptaków. Bez dodatkowych zabezpieczeń byłyby one narażone na zderzanie się z pędzącymi samochodami, dlatego w tym miejscu zostały zaprojektowane przezroczyste ekrany z namalowanymi sylwetkami ptaków.
Ze względu na budowę obwodnicy trzeba będzie wyciąć około 5 ha Lasu Pilczyckiego, w tym stare, często ponad stuletnie drzewa dziuplaste, które są żerowiskiem dla rzadkich gatunków owadów. Projekt przewiduje różnorakie kompensacje przyrodnicze. Została m.in. podjęta decyzja, że część drzew dziuplastych będzie przesadzona, żeby nadal mogły służyć owadom. Zostaną przeniesienie także oczka wodne, które są miejscem pobytu żab.
„Getto mostowe”
Przeprawa przez Odrę, która będzie ciąć Las na pół, ma jeszcze jedno, kontrowersyjne oblicze: „most-gigant” będzie dostępny tylko dla samochodów. Projekt nie przewiduje żadnej kładki dla pieszych i rowerzystów. Choć Wrocław nie cierpi raczej na nadmiar mostów i nie każdy wrocławianin porusza się samochodem, kto nie jest zmotoryzowany, z mostu nie skorzysta. Tą skandaliczną sprawę poruszyliśmy już w zeszłym roku ( zobacz więcej). Choć w spawie wypowiedziały się już dawno instytucje miejskie, do dziś nie otrzymaliśmy odpowiedzi od inwestora - Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad na nasze zapytania o „getto mostowe” czyli po prostu dyskryminacje komunikacyjną pod pięknymi hasłami.
O wyroku
Choć o konieczności ochrony Lasu ekolodzy mówili już od lat, 15 lutego b.r. rajcy miejscy jednogłośnie (za głosowało 26, przeciw 0, wstrzymało się 0) podjęli decyzję o odrzuceniu „projektu utworzenia na terenie gminy Wrocław nowego obszaru potencjalnej ochrony obszarów siedliskowych „Las Pilczycki” (kod obszaru PLH020069) w ramach europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000”.
Referuje Dyrektor Grzegorz Roman: „Minister Środowiska poprosił o zaopiniowanie nowego obszaru w rejonie Las Pilczycki w ramach Natura 2000. […] Las ma duże wartości przyrodnicze. Jest kluczowy dla zachowania dużych populacji bezkręgowców związanych z martwym drzewem, a więc Kozioróg Dębosz, oraz chrząszcz Pachnica Dębowa. Las nie jest dokładnie zbadany. Nie jesteśmy w 100% pewni, jakie tam mogą jeszcze występować gatunki. Niemniej jednak w 2/3 Lasu przechodzi AOW. Ona jednak nie jest zagrożona, ale każda inna inwestycja w tamtym rejonie będzie obwarowana przepisami w związku z Naturą 2000. W związku z powyższym proponujemy odrzucenie decyzji ministra. […] Bylibyśmy zainteresowani stworzeniem obszaru chronionego, ale po zakończeniu inwestycji […].”
Miasto - pasożyt
Człowiek poszerzał i zmieniał zajętą przez siebie niszę ekologiczną. Wykorzystanie osiągnięć technicznych i nowych źródeł energii doprowadziło do gwałtownych niekorzystnych zmian w krajobrazie naturalnym. Wpływ człowieka na otaczające go środowisko jest najbardziej widoczny w ekosystemach miejskich.
Ekosystemami nazywamy wzajemne stosunki pomiędzy organizmami żywymi i ich nieorganicznym środowiskiem. Obieg materii i energii są podstawowymi warunkami dla egzystencji i stabilności ekosystemu. W ekosystemie możemy wyróżnić trzy podstawowe, odziaływujące na siebie grupy: producenci (rośliny), konsumenci (roślinożercy, między innymi człowiek) oraz reducenci czyli organizmy, które mineralizują resztki pochodzące od producentów i konsumentów, wprowadzając je na powrót w obieg materii.
Jeśli ekosystem miasta rozpatrywać w aspekcie zależności występujących w ekosystemach naturalnych, to łatwo można zauważyć, że jest on sztucznie stworzony i utrzymywany. Dominują w nim konsumenci (prawie wyłącznie człowiek), producenci mają tutaj funkcję dekoracyjną, a reducenci odgrywają stosunkowo niewielką rolę.
Egzystencja naturalnych ekosystemów zależy wyłącznie od energii słonecznej. W ekosystemach miejskich i przemysłowych zapotrzebowanie na energię pokrywane jest przy pomocy kopalnych źródeł energii. Bez dopływu z zewnątrz wody, powietrza, materii (żywność) nie byłyby one w stanie funkcjonować.
Ekosystemy miejskie są pasożytami, stwarzającymi dodatkowe zagrożenia w postaci odpadów, zanieczyszczonego powietrza i wody, dla otaczających je naturalnych ekosystemów - żywicieli. |
|
